www.topeiros.gr

 

H αναπαράσταση του Θρακιώτικου Γάμου πραγματοποιήθηκε από τους πολιτιστικούς
Συλλόγους του Δήμου Τοπείρου, τη Δευτέρα 11 Μαρτίου 2002, στο Δημοτικό
Αμφιθέατρο Ξάνθης, στα πλαίσια των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών
(Καρναβάλι 2002)

Γαμπρός: o Βαχαρέλης θεοχάρης - Νύφη: η Μαραντά Φανή - Συμπεθεριά: Το ψίκι (σόι) του γαμπρού, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αβάτου - Το ψίκι της νύφης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μαγγάνων - Κουμπαριά: Πολιτιστικός Σύλλογος Ν. Ολβίου - Συγγενείς και Φίλοι: Πολιτιστικοί Σύλλογοι Τοξοτών & Ερασμίου.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΟΥ ΓΑΜΟΥ ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΕΔΩ

 

Τo στόλισμα του γαμπρού

Κυριακή πρωί πριν το γάμο, ξουρίζουν το γαμπρό και τον τραγουδούν.

Οι συγγενείς και φίλοι ετοιμάζονται να "ξουρίσουν" το γαμπρό.

Το "ξούρισμα" του γαμπρού

Το "ξούρισμα" του γαμπρού

Στο τέλος του "ξουρίσματος" ο μπαρμπέρης του φοράει το καπέλο

Το "αλάτισμα" του Γαμπρού

ο γαμπρός με τον "παράγαμπρο" περιμένουν την νύφη μπροστά στην εκκλησία

Μπαρμέρημ τα ξουράφια σου
να τα μαλαματώσεις
να ξουγραφίσεις τον γαμπρό
να μην τον αιματώσεις

γαμπρός είναι γαρούφαλο
νύφη γαρουφαλάκι
και τα στρουλάκι τουρανού
είναι το κουμπαράκι

σήκω γαμπρέ το χέρι σου
και κάνε το σταυρό σου
και παρακάλα το θεό
να ζει το στέφανό σου

σήκω γαμπρέ και φίλησε
της μάνας σου το χέρι
γιατί θα πας στην εκκλησιά
να κάνεις άλλο ταίρι.

Τo στόλισμα της νύφης

Κυριακή πρωί πριν το γάμο, στολίζουν τη νύφη και την τραγουδούν.

Η νύφη όταν στολίζεται κάθεται σε μια καρέκλα και τα πόδια της είναι σε ένα ταψί, που έχει μέσα ρύζι, κουφέτα και λουλούδια

 

Το στόλισμα της νύφης

ο πατέρας της νύφης την σταυρώνει με το "κουλίκι" (τσουρέκι του γάμου) και της εύχεται.

 

Η μάνα της νύφης την "αλατίζει".

Οι φίλες της νύφης κρατάνε ένα "σεμέ" πάνω από το κεφάλι της και πάνω από αυτό, σταυρωτά ο πατέρας της σπάει το "κουλίκι"

 

Το έθιμο της "Γκίκνας" 

Σήμερα μαύρος ουρανός
σήμερα μαύρη μέρα
σήμερα αποχωρίζεται
μάνα και θυγατέρα

σήμερα άσπρος ουρανός
σήμερα άσπρη μέρα
σήμερα στεφανώνεται
αητός και περιστέρα

νύφη μου ποιος σε χτένισε
δως μου ταποχτενίδια
για τα ζητάει ο χρυσοχός
να κάνει δαχτυλίδια

νύφη μου καλορίζικη
το πρώο ζυμωτό σου
ζάχαρι ναν ταλεύρι σου
και μέλι το νερό σου

 

Διάφορες Φωτογραφίες από το έθιμο

Συνοδία πατέρα και αδερφού κατεβαίνει στην αυλή για "αποχαιρετιστήριο" χορό. Συναντιούνται τα ψίκια (σόϊα) των νιόπαντρων.
Ο πατέρας της νύφης την χορεύει και με αυτό τον τρόπο την αποχαιρετά. Η πρώτες ευχές από τους συμπέθερους
Η κουμπάρα σέρνει το χορό. Η μάνα του γαμπρού, χορεύοντας τους καλοδέχεται στο σπίτι και ρίχνει νερό στα πόδια τους για το καλό.
Τρεις καλοχορεύτριες κρατώντας η μία πανέρι, η άλλη στολισμένη σκούπα και η τρίτη καθρέφτη χορεύουν μπροστά από τους νιόπαντρους καθώς πηγαίνουν στο σπίτι του γαμπρού μετά τη Στέψη. Η μάνα του γαμπρού κερνάει τους νιόπαντρους γλυκό κουταλιού.

κ. Χατζόπουλος Γιάννης, Καθηγητής Φ.Α. (συντονιστής της αναπαράστασης)

Rύζι με λουλούδια και κουφέτα στους νεόνυμφους για να "ριζώσουν".

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΟΥ ΓΑΜΟΥ ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΕΔΩ

 

Όλοι οι συντελεστές:

 

Το ψίκι (σόϊ) του γαμπρού αποτελούν τα μέλη του Π.Σ. Αβάτου:
Βαχαρέλης Θ. (Γαμπρός), Νεραντζάκης Ι. (Πατέρας), Νεραντζάκη Μ. (Μητέρα), Μουρτζουπούλου Φ. (Αδελφή), Ψεμματάς Θ.(Παράγαμπρος), Χαβέλα Α., Τοπτσιώτου Π., Τσεβρέμη Κ., Κοτοπούλου Α., Κατάκη Τρ., Διαμαντίδου Α., Ματζίρη Γ., Τζελέπη Χρ., Καραολάνη Χρ., Μαχαιρίδης Ελ., Καραολάνης Ι.

Το ψίκι της νύφης αποτελούν τα μέλη του Π.Σ. Μαγγάνων:
Μαραντά Φ.(Νύφη), Αγγελάκης Δ.(Πατέρας), Σαββίδου Δ.(Μητέρα), Αρβανιτίδης Δ.(Αδερφός), Καρελάκης Π.(Μπράτιμος), Σαββόπουλος Β.(Μπαρμπέρης), Μπακιρτζή Β., Στεργιοπούλου-Δέλιου Κ., Σιάκκα Ε., Μαραντά Ε., Μάντζαρη Αλκ., Κοτοπούλου Ειρ., Λουκμακιά Αλκ., Αϊβαλιώτη Ευ., Μαραντά Ευ., Αρβανιτίδης Γ., Στεργιανίδης Γ.
Το Ψίκι του Κουμπάρου αποτελούν τα μέλη του Π.Σ. Νέου Ολβίου:
Βαχαρέλης Ευρ.(Κουμπάρος), Λουκμακιά Α.(Κουμπάρα), Μάντζαρη Ι., Κουρτζαρίδου Ε., Κουρτζαρίδου Λ., Μαρκοπούλου Φρ., Χατζηγκαγκίδου Κ., Κριτσίνης Θ.
Συγγενείς και Φίλοι είναι τα μέλη του Π.Σ. Τοξοτών:
Τραχανέλης Αλ., Τραχανέλης Ι., Τραχανέλη Μ., Πελεκάνου Κ., Πελεκάνου Ρ., Καφετζόγλου Κ., Τουρούντζη Π., Μαυρολιού Ε., Τανιμανίδου Π., Ντερεμίδου Δ. και τα μέλη του Π.Σ. Ερασμίου: Νικολάου Ι., Δολμά Ισ., Βαφειάδου Τ., Σωτηρίου Ε., Κουτρα Ε., Τερζή Ευ.
Την Παραδοσιακή Θρακιώτικη Χορωδία αποτελούν τα μέλη του Π.Σ. Νέου Ολβίου:
Μάντζαρη Κλ., Ντάκου Σ., Νικολαΐδου Δ., Αραμπατζή Κ., Δημοπούλου Ν., Σωτηρίου Δ., Λουκμακιά Α., Σαββίδου Π., Λουκμακιά-Καλαϊτζόγλου Ευ.
Υπεύθυνος Φωτισμού: Σιάκκας Πασχάλης (Π.Σ. Μαγγάνων)
Εκφωνητές: Χατζόπουλος Ιωάν., Σαββίδου Παρθ., Χαβέλα Αναστ., Κοτοπούλου Ειρήνη.

Τα Δ.Σ. και τα μέλη των Πολιτιστικών Συλλόγων του Δήμου Τοπείρου: ΑΒΑΤΟΥ, ΕΡΑΣΜΙΟΥ, ΜΑΓΓΑΝΩΝ, ΝΕΟΥ ΟΛΒΙΟΥ, ΤΟΞΟΤΩΝ,

Ευχαριστούν Θερμά:

Τον Δήμαρχο Τοπείρου κ. Χατζηευαγγέλου Στυλιανό, την Δ.Ε.Α. Ξάνθης και τον Πρόεδρο της κ. Μανόλη Τσέπελη, την Δ.Ε.Τ.Α. Τοπείρου και τον Πρόεδρό της κ. Τραχανέλη Κωνσταντίνο, τον Καθηγητή Φ.Α. κ. Χατζόπουλο Ιωάννη & τον Γραφίστα της Δ.Ε.Τ.Α.Τοπείρου κ. Κρόγια Γεώργιο για την συμβολή τους στην πραγματοποίηση της αναπαράστασης του Παραδοσιακού Θρακιώτικου Γάμου.

 

Το έθιμο

Το απόγευμα του Σαββάτου οι φίλες και οι γυναίκες από το ψίκι (σόι) της νύφης, έβαζαν μέσα σε μια κούπα την χένα, μια ερυθροκαστανή χρωστική ουσία που χρησίμευε κυρίως στην βαφή μαλλιών και νυχιών και 3 λευκά κεριά που συμβόλιζαν την Αγία Τριάδα. Τα κεριά τα άναβαν τρεις πρωτοστέφανες γυναίκες που ζούσαν οι γονείς τους. Έβαφαν τις άκρες των δακτύλων των χεριών της νύφης και μετά έβαφαν και την άκρη του μικρού δάκτυλου του δεξιού χεριού τους, ως μάρτυρες αυτού του γάμου.

Εκείνο το βράδυ η νύφη θα κοιμηθεί με ένα αγοράκι στα δεξιά και ένα κοριτσάκι στα αριστερά της, για να είναι τυχερός ο γάμος της, να τεκνοποιήσει και το πρώτο παιδί να είναι αγόρι.

--------------------------------------------------------------------------------

Το πρωί της Κυριακής γίνεται το ξύρισμα του γαμπρού. Ο γαμπρός κάθεται σε μια καρέκλα, τα πόδια του είναι μέσα σε ένα ταψί που έχει ρύζι, κουφέτα και λουλούδια και καθώς ο μπαρμπέρης τον "ξουρίζει", οι φίλοι και οι δικοί του τον τραγουδούν.

Τα ξυράφια και τα κουφέτα, το ρύζι και τα λουλούδια του ταψιού, τυλιγμένα σε μια πετσέτα τα φυλάνε για το καλό του γάμου, ενώ τα χρήματα απ' το ταψί τα μαζεύει ο μπαρμπέρης για τον κόπο του.

--------------------------------------------------------------------------------

Την Κυριακή πρωί, το αγοράκι και το κοριτσάκι που κοιμήθηκαν με την νύφη, ρίχνουν νερό στα χέρια της για να πλυθεί και αυτή με την σειρά της τα κερνά με χρήματα.

Στην συνέχεια οι ελεύθερες φίλες της νύφης την ντύνουν, την στολίζουν και την τραγουδούν ("Σήμερα μαύρος ουρανός"). Ο πατέρας της νύφης με το "κουλίκι" (τσουρέκι του γάμου) την σταυρώνει και της εύχεται. Έπειτα όλοι την "αλατίζουν", την ραντίζουν δηλαδή με ένα ματσάκι βασιλικό κάνοντας το σημείο του Σταυρού πάνω από το κεφάλι της, ρίχνουν κέρματα στο ταψί και της εύχονται.

Ακολουθεί το σπάσιμο του κουλικιού πάνω από το κεφάλι της νύφης και το μοίρασμά του. Οι ελεύθερες βάζουν το δικό τους κομμάτι κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν στον ύπνο τους τον αγαπητικό τους.

--------------------------------------------------------------------------------

Ο γαμπρός μετά το ξύρισμα, με την βοήθεια των φίλων του ντύνεται και με την συνοδεία του παράγαμπρου ξεκινάει για την εκκλησία.

Ο κουμπάρος και οι συγγενείς του γαμπρού, πάνε με όργανα να πάρουν την νύφη. Όταν φτάσουν στο σπίτι της, οι φίλες της ασφαλίζουν την πόρτα και για να ανοίξουν ζητούν χρήματα, δίνοντας έτσι έμφαση στην προσωπικότητα και την αξία της νύφης.

Ακόμη, ο κουμπάρος πληρώνει και για το παπούτσι της νύφης, το οποίο κρύβουν οι φίλες της και στην σόλα έχουν γράψει τα ονόματά τους.

--------------------------------------------------------------------------------

Ο πατέρας και ο αδερφός της νύφης την συνοδεύουν έξω από το πατρικό της σπίτι τραγουδώντας το "Σήμερα γάμος γίνεται".

Μόλις βγει έξω, γυρίζει αργά και σεμνά προς το σπίτι και κάνει ευλαβικά τρεις μετάνοιες, φιλάει το χέρι του πατέρα, της μάνας και των στενών της συγγενών και κατεβαίνει στην αυλή, όπου ο μπράτιμος (παράγαμπρος) ξεκινάει το χορό, έπειτα χορεύει μπροστά η νύφη και ένας-ένας οι δικοί της και με τον τρόπο αυτό την αποχαιρετούν. (ακούγεται το τραγούδι "σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε").

--------------------------------------------------------------------------------

Στην εκκλησία περιμένει ο γαμπρός με την ανθοδέσμη (προσφέρει τα λουλούδια στη νύφη και αυτή του φιλά το χέρι).

Μετά την Στέψη όλοι μαζί πηγαίνουν στο σπίτι του γαμπρού με την μουσική (Συγκαθιστός, "Βασίλεψε ο αυγερινός"). Τρεις καλοχορευτές ή καλοχορεύτριες, κρατώντας καθρέφτη ο ένας, σκούπα ο άλλος και πανέρι ο τρίτος (σύμβολα του καλού χαρακτήρα της νύφης) χορεύουν και ρίχνουν ρύζι με λουλούδια και κουφέτα στους νιόπαντρους, για να ριζώσουν και να είναι όμορφη και γλυκιά η ζωή τους.

--------------------------------------------------------------------------------

Στην αυλή του περιμένει η μάνα του γαμπρού. Τους καλωσορίζει κρατώντας δύο ποτήρια. Το ένα με νερό, το άλλο με κρασί και έχουν μέσα τους κέρματα. Αφού χορέψει λίγο, τα αδειάζει μπροστά στα πόδια τους και τους εύχεται.

Επίσης, στο κεφαλόσκαλο η μάνα κερνά γλυκό στους νιόπαντρους και στον κουμπάρο και τους εύχεται. Μετά η κουμπάρα ρίχνει το πανέρι και αν πέσει μπρούμυτα η νύφη θα γεννήσει αγόρι και ανάσκελα κορίτσι.

Για να περάσουν την πόρτα του σπιτιού οι νιόπαντροι πατάνε σίδερο με το δεξί τους πόδι, για να είναι σιδερένιοι και γεροί στο νέο σπιτικό τους. Εκεί η πεθερά προσφέρει στην νύφη ένα καρβέλι ψωμί για το καλό, άσπρο μαλλί για να ζήσει ως τα βαθιά γεράματα και ένα νεογέννητο αγοράκι, για να είναι το πρώτο τους παιδί αγόρι. Η νύφη δωρίζει στο αγοράκι αυτό ένα μαντήλι, που το έβαλαν στην καλτσοδέτα της οι φίλες της καθώς την έντυναν.

--------------------------------------------------------------------------------

Βγαίνουν οι νιόπαντροι στην αυλή και η νύφη χορεύει μπροστά, ο γαμπρός ακολουθεί. Έπειτα, με καλή σειρά χορεύουν τους νιόπαντρους οι κουμπάροι, μέχρι το πρωί ("Ωραία που είναι η νύφη μας").

 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
στην αρχική του Δήμου Τοπείρου